Een nauwkeurige voorspelling van het elektriciteitsverbruik is cruciaal voor het goed functioneren van de energiemarkt. De slimme meter helpt ons daarbij. Het dataverkeer nam in 2022 explosief toe als gevolg van de hoge energieprijzen.
Als netbeheerder faciliteren we de energiemarkt. Samen met marktpartijen zoals energieleveranciers, meetbedrijven en collega-netbeheerders, zorgen we ervoor dat klanten makkelijk kunnen overstappen van de ene naar andere energieleverancier, energie die ze zelf opwekken kunnen terugleveren en inzicht hebben in hun energieverbruik. Het aantal klanten dat wil weten hoeveel energie ze gebruiken, steeg door de hoge energieprijzen gigantisch. Daarmee is ook het dataverkeer toegenomen. In 2022 verwerkten we 2,5 miljard meetdataverzoeken, bijna tien keer zo veel als vijf jaar geleden. We verwachten dat het dataverkeer de komende jaren in hoog tempo verder toeneemt. Dit verhoogt ook het risico op ongeautoriseerd gebruik.
We verbeteren de toewijzing van energie
Een belangrijk aspect van effectieve marktfacilitering is het allocatieproces: de energie die over ons netwerk gaat, wijzen we dagelijks toe aan energiemaatschappijen. De kwaliteit van die allocatie is belangrijk om het net in balans te houden. Als de vraag naar stroom groter is dan het aanbod kan er een stroomstoring ontstaan. De hoeveelheid energie die over het netwerk gaat, berekenen we op basis van verbruiksprofielen. Maar die zijn achterhaald aangezien het zelf opwekken van energie en het opladen van elektrisch auto's nog geen onderdeel zijn van deze profielen. Daardoor is het verschil tussen voorspelling en werkelijkheid nu al groot. En in de toekomst zal het verder groeien, doordat steeds meer mensen zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s aanschaffen. Dit zorgt voor een fikse onbalans, leveringsrisico’s en kostenrisico’s; verschillen moeten namelijk achteraf verrekend worden.
De oplossing ligt in de slimme meters. Het liefst willen we die collectief uitlezen, zodat we energie nauwkeurig kunnen toewijzen. Maar deze vorm van allocatie, Allocatie 2.0 genoemd, is wettelijk nog niet toegestaan. In de nieuwe Energiewet wordt het collectief uitlezen wél geregeld, maar de invoering van deze wet laat op zich wachten. Daarom hebben we samen met de andere netbeheerders en MFFBAS, de onafhankelijke bemiddelaar voor uitwisseling van energiedata, een tussenoplossing bedacht. We maken dynamische profielen op basis van de slimme meters die we wél al mogen uitlezen; klanten hebben hiervoor toestemming gegeven. In 2022 hebben we gewerkt aan de ontwikkeling van deze profielen. Uit de eerste simulatieresultaten blijkt dat de nauwkeurigheid van de voorspelling significant verbetert. Naar verwachting kunnen we deze dynamische profielen vanaf het voorjaar van 2023 gebruiken.
Slimme meters konden tijdelijk niet worden uitgelezen
In het begin van 2022 konden we een deel van de slimme meters niet uitlezen. Gebruikers konden daardoor tijdelijk geen meterstanden of verbruiksgegevens inzien via de portal of app van hun energieleverancier, die deze informatie van ons ontvangt. Ook moesten ze zelf hun meterstanden doorgeven aan hun energieleverancier. De problemen werden veroorzaakt door een storing in het nieuwe uitleessysteem. Die problemen hebben we in de loop van 2022 opgelost. Naast problemen in het systeem is als gevolg van de energiecrisis de behoefte aan meetdata in zeer korte tijd enorm toegenomen. Dit heeft er mede voor gezorgd dat we data uit de slimme meters niet tijdig konden uitlezen.
We beperkten de kosten van onze energie-inkoop
De gestegen energieprijzen waren in 2022 een belangrijk thema. Voor klanten, voor energiemaatschappijen, maar ook voor ons als netbeheerder. Want tijdens het transport van energie gaat een deel van de energie verloren. Het is onze wettelijke taak om dit verlies aan te vullen door energie zelf in te kopen. Omdat we gespreid meerdere jaren vooraf inkopen, waren de effecten van de hoge energieprijzen gering voor ons: voor het jaar begon, hadden we de inkoop van 2022 al afgerond. Ook voor toekomstige jaren is al een deel ingekocht, zodat hoge prijzen alleen effect hebben op het deel dat we nog moeten inkopen. Desondanks zullen door gestegen marktprijzen de totale kosten vanaf 2023 beduidend hoger liggen dan het niveau van 2022.