‘Er kan twee keer zo veel energie door het net’
Hoe kunnen we het elektriciteitsnet efficiënt benutten, zodat minder congestiemanagement nodig is en we het net minder (snel) hoeven te verzwaren? Deze vraag staat centraal bij onze afdeling Innovatie & Ontwikkeling. Twee teams, in totaal 25 mensen, werken aan oplossingen voor de huidige schaarste en het energiesysteem van de toekomst.
Dag en nacht de garantie dat je zo veel elektriciteit kunt afnemen als je wilt, terwijl je die capaciteit maar een paar keer per jaar echt nodig hebt. Voor onze grootzakelijke klanten was dit jarenlang de normaalste zaak van de wereld. Maar met de huidige schaarste is de restcapaciteit – de ruimte op het elektriciteitsnet die grootzakelijke klanten niet benutten – hard nodig voor nieuwe aansluitingen en voor het uitbreiden van bestaande aansluitingen door verduurzaming.
“Door de huidige klanten wordt maar 30 procent van de netcapaciteit gebruikt”, vertelt Bram Gerrist, directeur Innovatie & Ontwikkeling. “Door de pieken te vermijden en de dalen te benutten, kan er twee keer zo veel energie door het net. Niet continu, maar meestal wel.”
Buiten de piek
Er draaien inmiddels verschillende proefprojecten om de restcapaciteit beter te benutten. Zo zijn we in gesprek met grootzakelijke klanten over hoe ze de piek kunnen vermijden. “Veel van het energieverbruik van bedrijven is niet per se aan een tijdstip gebonden”, zegt Gerrist. “Een elektrisch wagenpark kun je bijvoorbeeld prima ’s nachts opladen en ook elektrische boilers hoeven niet 24/7 aan te staan.”
In de regio Tilburg testen Enexis en grootzakelijke klanten de counter-regeling. Alleen als er genoeg ruimte is op het net, kunnen klanten zonne-energie terugleveren. De zonne-intensiteit wordt realtime gemeten. “Is de zonne-intensiteit 50% of lager? Dan kan de ondernemer gewoon terugleveren. Boven de 50% moet de teruglevering deels worden afgeschakeld. De ondernemer kan dan wel de zonne-energie zelf gebruiken of tijdelijk opslaan. “Met voorspellingen, modellen en ook de weersverwachting is dit best complex”, zegt Gerrist. “We kijken nu bij welke klanten het werkt, daarna willen we opschalen. Dat moet via Autoriteit Consument & Markt (ACM). Als netbeheerders trekken we hierbij samen op.”
Tijdgebonden contract
In het noorden van het land onderzoeken we het tijdgebonden contract, samen met PowerField, bouwer en beheerder van zonneparken. “Bij dit contract maken we maatwerkafspraken. In Meppel wordt de bestaande aansluiting op afgesproken momenten verkleind”, zegt Gerrist. “Een grote groep bedrijven kan daar prima mee uit de voeten. En zo komt er transportcapaciteit beschikbaar voor aanvragers die op de wachtlijst staan.” In Emmen heeft PowerField flexibele toegang tot het net. AIs de capaciteit beschikbaar is, kunnen ze een tweede zonnepark aansluiten.
Door de pieken te vermijden en de dalen te benutten, kan er twee keer zo veel energie door het net. Niet continu, maar meestal wel."
Snel leren
De belangrijkste stakeholder bij het efficiënter benutten van het net? “De klant”, zegt Gerrist. “Als we willen dat zij nieuwe contracten afnemen, moeten die wel de moeite waard zijn. Daarom kiezen we ervoor om onze ideeën snel naar buiten te brengen, zodat klanten die kunnen toetsen. Het motto bij innovatie is fail fast, hoor ik vaak. Ik zeg liever innovatie is learn fast. Hoe eerder we weten of een oplossing bijvoorbeeld past bij het verdienmodel van de klant, hoe beter. Dan weten we of het zin heeft om die verder te ontwikkelen.”
Nieuwe contracten gaan eerst gelden voor nieuwe klanten. Daarna – als het nodig is – mogelijk ook voor bestaande klanten. “We kunnen contracten niet zomaar openbreken”, zegt Gerrist. Als het aan de innovatiedirecteur ligt, hebben klanten straks keuze uit verschillende contracten. “Ze gaan dan in dialoog met onze relatiemanagers: wat heb je nodig? Door het net efficiënt te benutten, ontstaat er op korte termijn meer ruimte. Voor de langere termijn is het voordeel dat we meer tijd hebben voor verzwaringen van het net.”
Duurzame energie in Smart Energy Hub
Ondernemers die samen hun energieverbruik organiseren. Bedrijventerreinen in Zwolle, Almelo en Hapert doen mee aan proefprojecten met een groepscontract. Het management van bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle klopte bij Enexis aan met het idee voor de energyhub. De regio is een belangrijk knooppunt en veel ondernemers van het bedrijventerrein willen verduurzamen. Zo zijn er onder andere plannen met waterstof. Elektrolyse – de techniek die gebruikt wordt om waterstof om te zetten – kost veel energie. Om ondanks de toenemende energievraag en de krapte op het net toch te kunnen verduurzamen, besloten de bedrijven samen duurzame energie op te wekken. De energie die ze niet nodig hebben, wordt afgezet in de buurt. Ook proberen ze zoveel mogelijk energie te besparen.
Het proefproject in Zwolle is in een vergevorderd stadium. Hier is al een ecosysteem ontstaan met verschillende partners. De provincie en gemeente financieren het project en hebben vergunningen verleend. “Daarnaast staan er private partijen op, zoals dataleveranciers die ondernemers inzicht geven met dashboards”, zegt Gerrist. “Daar zijn we blij mee; het is belangrijk dat bedrijven inzicht hebben. Als de proefprojecten slagen, willen we ook toe naar een standaardcontract.”