Uitbreiding van ons netwerk

Meer investeringen dan ooit

De belangrijkste oplossing voor transportschaarste is uitbreiding van het net. Daar werken we hard aan. In 2023 hebben we onze netcapaciteit met 2,18 gigawatt uitgebreid (inclusief vervanging en congestiemanagement). In totaal investeerden we € 1.214 miljoen aan uitbreiding en onderhoud van onze netten, € 187 miljoen meer dan in 2022. Deze toename is een direct gevolg van de energietransitie.

De realisatie is circa € 126 miljoen lager dan het plan van € 1.340 miljoen. De belangrijkste oorzaak voor het niet realiseren van het oorspronkelijke plan is schaarste aan technisch personeel. Hierdoor hebben we minder onderhouds- en vervangingswerkzaamheden kunnen realiseren. 

In november 2023 presenteerden we de conceptversie van het investeringsplan voor 2024. De komende drie jaar investeren we € 3 miljard in uitbreiding van onze netten en zo'n € 1,5 miljard in onderhoud en beheer van de huidige infrastructuur. Het plan laat zien waar we de komende tien jaar aan de slag gaan. Input daarvoor hebben we opgehaald bij belanghebbenden, zoals provincies, gemeenten en marktpartijen. Voor het eerst zijn maatschappelijk geprioriteerde projecten meegenomen die provincies hebben aangedragen (via de zogeheten pMIEK's). Het plan maakt ook duidelijk dat er tot en met 2026 een aanzienlijk ‘maakbaarheidsgat’ is. Dit is het verschil tussen de marktvraag en onze uitvoeringscapaciteit.

Productiekaravanen

We schalen flink op en bouwen zo veel mogelijk infrastructuur bij. Maar er is meer nodig. We moeten de uitvoering versnellen. Dat kan alleen door samen met netbeheerders, aannemers, opdrachtgevers en (mede)overheden anders te werken. In de Nationale Uitvoeringsagenda, die we in november 2023 samen met de andere netbeheerders uitbrachten, leggen we uit hoe we die versnelling tot 2035-2040 tot stand willen brengen.

De komende jaren breiden we alle 125 bestaande hoogspanningsstations uit en bouwen we er tientallen bij. Ook plaatsen we duizenden nieuwe transformatoren in woonwijken, verzwaren we duizenden bestaande transformatoren en leggen we in totaal 16.000 kilometer kabel van de zwaarste soort. Hiervoor zal in de komende tien jaar een op de drie straten open moeten.

We pakken dit werk buurt voor buurt aan met zogeheten productiekaravanen. Hierbij verrichten aannemers zelfstandig de engineering, voorbereiding en uitvoering. In juli 2023 begonnen we in een wijk in Sappemeer, daarna startten we ook op andere locaties.

Om met een productiekaravaan zo goed mogelijk te kunnen werken, moeten de randvoorwaarden op orde zijn. Vooraf moeten bewoners bijvoorbeeld goed zijn meegenomen in de aanstaande verbouwing. Ook gaan we nauwer samenwerken met partners voor de opleiding van technici. Op de plek waar we aan de slag gaan, moet voor alle infrastructuur op tijd voldoende (gegunde) ruimte beschikbaar zijn – tegen een acceptabele grondprijs. Er moeten afspraken zijn over kabeltracés, inpassing en communicatie met de omgeving. Ook is het belangrijk dat de vergunningen en verkeersplannen rond zijn. Zo kan de productiekaravaan snel starten én op hoog tempo doorwerken, zonder verstoringen onderweg.

Een nieuwe afdeling binnen Enexis is verantwoordelijk voor de uitbreiding van het aantal hoog- en middenspanningsstations. Om de bouw hiervan te versnellen, streven we naar standaardisatie en prefab-bouw. Bij het maken van de plannen kijken we ook waar fysieke ruimte is voor energie-infrastructuur en hoe we infrastructuur in de omgeving kunnen inpassen.

Aandacht voor de omgeving en omwonenden

Om alle uitbreidingen te realiseren, is veel grond en ruimte nodig. Elektriciteitsstations worden steeds groter en hun aantal neemt de komende jaren fors toe. In wijken komen nieuwe laagspanningsstations. Vooral in dichtbebouwde, stedelijke gebieden is dit een enorme uitdaging. Heldere communicatie en goed omgevingsmanagement zijn cruciaal om onze projecten uit te voeren en vergunningsprocedures te versnellen. We willen goed naar omwonenden luisteren en ze laten weten welke overlast ze kunnen verwachten tijdens het werk aan onze infrastructuur. Daarom houden we bijeenkomsten met bewoners en overleggen we met gemeenten. En hebben we onze afdeling Ruimte & Recht ingericht en flink opgeschaald om tijdig vergunningen en grond gereed te hebben. 

Energievoorziening is betrouwbaar

Tijdens alle verbouwingen blijft de winkel gewoon open. We zorgen ervoor dat de betrouwbaarheid en veiligheid van ons netwerk - met meer dan twee miljoen klanten - hoog blijven. De cijfers onderschrijven dat dit lukt: in 2023 hadden onze klanten gemiddeld 20,0 minuten geen elektriciteit (2022: 14 minuten). Hiermee scoren we al enkele jaren beter dan het landelijk gemiddelde. Daar zijn we trots op. Dit is te danken aan de investeringen in onze netten en aan de inzet van innovatieve systemen, zoals Distributie Automatisering Light (DALI). Dit systeem lokaliseert snel waar een storing is. Aan de andere kant laat de stijging zien dat we de grenzen van onze netten bereiken, waardoor het aantal storingen toeneemt.  

De levering van gas werd in 2023 137 seconden onderbroken (2022: 109 seconden). Dat de storingsduur voor gas hoger lag dan een jaar eerder, werd veroorzaakt door vier langere storingen. Het betrof drie topstoringen in Limburg en één in Eindhoven, die gezamenlijk meer impact op de jaarlijkse uitvalduur hadden dan het totaal van alle andere storingen in 2023 bij elkaar. Storingen in de hoofdleiding hebben een impact op een groot aantal gebruikers en langere hersteltijd. 

• 1Registratiesystematiek Nestor elektriciteit.

Hoger percentage transportindicaties afgegeven

In 2023 konden we voor 93% van de aanvragen een transportindicatie afgeven (2022: 79%). In een transportindicatie staat dat op het moment dat een aanvraag door een klant wordt ingediend, er nog ruimte op het elektriciteitsnet beschikbaar is. Met deze indicatie kunnen bedrijven die duurzame energie willen opwekken en/of werken aan de vermindering van CO₂-uitstoot, SDE++-subsidie aanvragen. In totaal ontvingen we 1.000 aanvragen. Dat is 40% minder dan in 2022, maar het totaal aangevraagd vermogen lag ruim 40% hoger. Dit betekent dat de schaalgrootte van de aangevraagde projecten toeneemt.

We konden de transportindicatie ook afgeven in gebieden waar sprake is van netcongestie (zie schaarstekaart), omdat we bij de toekenning rekening hebben gehouden met toekomstige investeringen in de verzwaringen van het netwerk. Een transportindicatie zelf is geen garantie voor de beschikbare capaciteit. Die capaciteit wordt pas getoetst als we een daadwerkelijke offerteaanvraag in behandeling nemen.

Nieuwe voorraadstrategie

Voor de energietransitie verzetten we steeds meer werk, waarvoor heel veel materiaal nodig is. Denk alleen al aan miljoenen meters kabel. Om het werk aan onze netten te versnellen, gaan we een grote voorraad aanleggen. Zo kunnen we beter tegen een stootje. We worden minder afhankelijk van productieproblemen bij leveranciers en kunnen sneller materialen leveren voor uitbreiding van onze netten.

Dit geldt onder andere voor haspels. In 2023 hadden we zo’n 2.200 haspels op voorraad, eind 2023 stond dit aantal op circa 4.000 stuks en in 2026 willen we doorgroeien naar 12.000. Deze grotere hoeveelheden haspels kunnen we niet kwijt in ons noordelijke logistiek operationeel centrum in Hoogeveen. Na een Europese aanbesteding hebben we Oegema Logistics+ geselecteerd als onze logistieke dienstverlener. Om onze voorraadcapaciteit te helpen vergroten, heeft dit bedrijf fors geïnvesteerd in zijn eigen terrein. In korte tijd verrezen er twee stellingen van 130 meter. Ook wordt er een nieuw verhard terrein aangelegd. Zo breiden we onze opslagcapaciteit uit en kunnen we de haspels sneller dan ooit afleveren in ons hele werkgebied.