De vraag naar elektriciteit is enorm gestegen. Daardoor is het net op veel plekken vol. Om dit op te lossen, verbouwen we ons energiesysteem. Dit werk kost tijd. Het vraagt ook om goede en transparante communicatie met onze klanten. Zodat ze weten waar ze aan toe zijn.
Waar zijn de grootste problemen op het energienet? Wat doen we daaraan? Waar is nog transportcapaciteit? Hoe lang moet ik als klant wachten op een aansluiting? En wat kan ik zelf doen? Deze en andere vragen van klanten proberen we zo goed mogelijk te beantwoorden. Met overzichtskaarten en regelmatige updates geven we inzicht in de ontwikkeling van de wachtlijsten en de plannen voor uitbreiding van de netcapaciteit.
Helder communiceren met grootverbruikers
In 2024 introduceerden we samen met de andere netbeheerders de landelijke netcapaciteitskaarten (new window). Daarop is de schaarste-situatie te zien, de aanwezige transportcapaciteit, de benodigde transportcapaciteit, het aantal verzoeken op de wachtlijst en het vermogen op de wachtlijst. Daarnaast informeren we klanten via een maandelijkse update over de capaciteit op ons elektriciteitsnet. We geven daarin informatie over nieuwe knelpunten en over congestieonderzoeken. Ook kunnen zakelijke klanten zich aanmelden voor onze kwartaalnieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen rondom het energienet.
Oplossingen voor grootverbruikers
Wat klanten zelf al kunnen doen
In oktober 2024 lanceerden we de zakelijke campagne ‘Mijn stroomnet is jouw stroomnet’. Die maakt duidelijk dat we het netwerk slimmer en flexibeler moeten benutten. En die stappen zetten we samen met onze klanten. Zij kunnen bijvoorbeeld een deel van de gewenste extra productie naar de nacht verplaatsen of hun elektrische wagenpark ’s nachts opladen. Hiermee spreiden ze hun eigen energieverbruik, zodat ze binnen het gecontracteerde vermogen blijven en geen extra capaciteit nodig hebben. Klanten kunnen ook met andere oplossingen aan de slag. Zoals zelf energie opwekken om extra afname te voorkomen, en opgewekte energie zelf opslaan om later te gebruiken. Er komen steeds meer marktpartijen die onze klanten hier goed bij kunnen adviseren.
Contracten voor flexibel vermogen
In het kader congestiemanagement informeren en benaderen we klanten om het net zo efficiënt mogelijk te benutten. We vragen hen bijvoorbeeld om tijdens verwachte piekmomenten op het net tijdelijk – en tegen betaling – een deel van hun capaciteit aan ons terug te geven. Ook bieden we contracten waarbij ze alleen capaciteit krijgen in bepaalde tijdsblokken van de dag. Bijvoorbeeld ’s nachts, als er voldoende capaciteit is. Voorbeelden zijn onder meer Sappi en Fastned.
Ook gevolgen voor kleinverbruikers
Huishoudens krijgen ook steeds vaker te maken met het overvolle net. Hun vraag naar elektriciteit stijgt snel, bijvoorbeeld voor een (hybride) warmtepomp, laadpaal of elektrisch koken. Tegelijkertijd neemt de teruglevering via zonnepanelen toe. Daardoor is er steeds vaker een verzwaring of uitbreiding van het net nodig voordat een huishouden de gewenste nieuwe of zwaardere aansluiting krijgt. Dit zorgt voor extra werk. Omdat onze arbeidscapaciteit beperkt is, moeten ook huishoudens of zakelijke klanten met een kleine aansluiting soms langer wachten op een aansluiting of verzwaring.
Proactief communiceren met kleinverbruikers
Om kleinverbruikers te informeren over mogelijke overlast, communiceren we proactief en geven we inzicht in de situatie op het elektriciteitsnet. Dat doen we op een aantal manieren:
Met de campagne ‘Vol Energie’ informeren we klanten over de uitdagingen op het elektriciteitsnet. Voor deze campagne won Enexis de eerste prijs op de prestigieuze Grand Prix Content Marketing.
We maken langetermijnplannen inzichtelijk op onze website, zoals de planning van de buurtaanpak. We verwijzen hier ook naar bijvoorbeeld uitvallende omvormers. Dit geeft voor klanten ook inzicht in de termijn waarbinnen we problemen kunnen aanpakken.
Bij aanvragen voor een nieuwe aansluiting geven we bij de offerte al aan wat de te verwachte levertijd is als we eerst het net moeten uitbreiden.
We zetten actuele doorlooptijden per vestiging online.
Eind januari 2025 lanceerden we de online stroomnetchecker waarmee huishoudens en kleine ondernemers op postcodeniveau kunnen zien of er ruimte is op het lokale stroomnet.
Aansluittermijnen Grootverbruik verlengd
Ondanks alle inspanningen om het netwerk uit te breiden en efficiënter te gebruiken, loopt de doorlooptijd voor realisatie van aansluitingen helaas op. Dit komt onder meer door personeelstekort en congestie in het net. Op voorstel van de marktpartijen die de zakelijke klanten vertegenwoordigen en de gezamenlijke netbeheerders heeft de ACM in 2024 nieuwe aansluittermijnen voor grootverbruikers vastgesteld. Deze nieuwe aansluittermijnen zorgen voor voorspelbaarheid voor de klant en bieden realistische termijnen voor uitvoering door de netbeheerder. Op basis van de complexiteit van het project gelden termijnen van 26 weken, 52 weken of een door de netbeheerder vastgestelde project-specifieke termijn die in redelijkheid niet korter kan zijn. Rekening houdend met de hoeveelheid werk die de netbeheerder nog uit te voeren heeft, komt er een dynamische regionale wachttijd van maximaal 40 weken boven op de geldende termijn. In gebieden met netcongestie wordt de aansluittermijn gekoppeld aan het moment waarop de congestie opgelost wordt. De nieuwe aansluittermijnen gelden vanaf 1 januari 2025.
Aansluittermijnen Kleinverbruik
In september is het codebesluit Aansluittermijn KV van de ACM na een beroep van Netbeheer Nederland ongeldig verklaard door het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Dat betekent dat het codebesluit vervalt en de ACM opnieuw met Netbeheer Nederland in gesprek moet over wat een redelijke termijn is om consumenten en andere kleinverbruikers aan te sluiten.
Netwerktarieven en tariefmodel
Netwerktarieven gestegen
De netwerktarieven zijn in 2024 flink gestegen. Dit heeft drie oorzaken:
De kosten voor het gebruik van het bovenliggende hoogspanningsnet van TenneT zijn toegenomen. We betalen aan TenneT voor het transport van de energie over dit landelijke net naar onze regionale netten.
ACM heeft een voorschot doorgevoerd op een correctie op de tarieven van 2022 en 2023. Het CBb heeft bepaald dat in die jaren te lage netwerktarieven voor elektriciteit zijn berekend. In 2022 en 2023 heeft Enexis te weinig in rekening mogen brengen, dit corrigeren we in 2024.
Er is een prijsinflatie van 3% verwerkt. De ACM heeft dit percentage vastgesteld op basis van CBS-cijfers.
De huishoudens betaalden voor de gecombineerde elektriciteits- en gasnota in 2024 22,9% meer dan in 2023. In 2025 zullen netwerktarieven opnieuw hoger uitvallen. In overeenstemming met ACM hebben we vastgesteld dat de gecombineerde elektriciteits- en gasnota inclusief meterhuur voor huishoudens met 11% toeneemt in 2025. Dit is zo’n € 6 per maand (inclusief btw).
Voor zakelijke klanten stegen de netbeheertarieven voor elektriciteit met gemiddeld tussen de 39% en 42,1% en voor gas met 4,7% tot 5,3%. De stijging hing af van de grootte van de aansluiting en verbruik.
Tariefmodel gebaseerd op feitelijke vraag
Klanten betalen nu vaste netwerktarieven. Wij pleiten voor een tariefmodel bij klein- en grootverbruikers dat gebaseerd is op de feitelijke vraag naar transportcapaciteit. Dit stimuleert klanten om het netwerk efficiënt te gebruiken. Voor grootverbruikers hebben we al contractvarianten die flexibel gebruik van de beschikbare netcapaciteit stimuleren. Het doel is een efficiënter netgebruik, betere kostenverdeling en een lagere kostenstijging.
De ACM werkt samen met onder meer netbeheerders aan een tariefstructuur voor klanten die elektriciteit aan het net leveren, de zogenoemde invoeders. Daarbij gaat het om grote invoeders, zoals energiecentrales, windmolens en zonneparken. Die betalen op dit moment niets voor hun levering aan het net. Alleen wie energie afneemt, betaalt voor de infrastructuur. ACM en de sector willen graag een betere kostenverdeling over alle gebruikers van het net.
Gemiddelde nota voor huishoudelijk gebruik