Beleid voor toegang tot het net

Zoals eerder beschreven lukt het ons niet altijd om klanten aan te sluiten binnen de gestelde termijnen van de ACM^{(MDR-P ESRS 2 para 65 (d))} en hen te voorzien van het gewenste transportvermogen. In deze situatie hanteert Enexis beleid rondom wachtlijsten en rondom prioritering van netuitbreidingen en klanten op de wachtlijst. Ons beleid sluit aan bij de wettelijke kaders en richtlijnen van de ACM.

Wachtlijsten en congestiemanagement

Om de klantvraag voor afname en/of invoeding van elektriciteit aan te kunnen, moet het net verzwaard worden. Totdat deze verzwaring gereed is kunnen we geen (extra) transportvermogen toekennen. Signaleren we netcongestie, dan kondigen we dit formeel aan bij de ACM. Wij doen vervolgens congestieonderzoek. Bij netcongestie gaan klantaanvragen van grootverbruikers voor transportvermogen naar een wachtlijst. Komt er transportvermogen beschikbaar, dan krijgen deze klanten dit op volgorde van de wachtlijst aangeboden. ^{MDR-P ESRS 2 para 65(a)(b);S4 15)}

Aanvullend wordt met congestiemanagement maatregelen en flexproducten geprobeerd klanten vrijwillig of soms zelfs verplicht te bewegen tot flexibiliteit in hun afname of invoeding van elektriciteit. We maken contractuele afspraken met deze klanten om tijdens piekmomenten hun verbruik aan te passen, zodat we overbelasting voorkomen. Met deze zogenaamde flexcontracten verminderen we de piekbelasting en creëren we voor klanten ook de mogelijkheid om tijdens de daluren elektriciteit af te nemen of in te voeden (zie ook paragraaf ‘Efficiënter gebruik van het net’).

Wachtlijst prioritering

Vanaf 1 oktober 2024 kan Enexis, op basis van het maatschappelijk prioriteringskader van de ACM, in congestiegebieden bepaalde klanten voorrang geven bij het verdelen van schaars transportvermogen wanneer dit beschikbaar komt.^{(MDR-P ESRS 2 para 65(b)(c))} Klanten die denken dat ze in aanmerking komen voor maatschappelijke prioriteit, kunnen zich sinds 1 oktober 2024 bij Enexis melden. Bij hun verzoek om prioritering moeten zij bewijsvoering aanleveren volgens de richtlijnen die ACM heeft geformuleerd in het codebesluit.^{(ESRS 2 65(d))} Enexis beoordeelt deze verzoeken op basis van de vastgestelde richtlijnen en besluit of de aanvraag van een klant prioriteit toegekend krijgt of niet. De klant wordt altijd geïnformeerd over het besluit. Als prioriteit wordt toegekend, krijgt de transportaanvraag van deze klant een nieuwe, geprioriteerde plek op de wachtlijst. Deze klanten komen daardoor eerder in aanmerking voor nieuw beschikbaar transportvermogen dan klanten zonder geprioriteerde transportaanvraag. Momenteel wordt het maatschappelijk prioriteringskader alleen voor grootverbruikers toegepast.^{(MDR-P ESRS 2 para (b); ESRS S4 15)}

Dankzij de prioritering kunnen bepaalde grootverbruikers dus eerder transportvermogen krijgen en beperkt Enexis de negatieve impact van het niet kunnen bieden van transportvermogen aan deze klanten.^{(ESRS 2 65(a))} We beseffen ook dat dit voor andere klanten juist negatief kan uitpakken, omdat zij hierdoor mogelijk langer op de wachtlijst staan en dat de onzekerheid voor hen toeneemt. 

Programmeren en prioriteren van netuitbreidingen

Bij de verbouwing van het energiesysteem lopen we aan tegen de grenzen van onze uitvoeringscapaciteit en ruimte. We moeten keuzes maken over waar en wanneer we starten als we sneller de benodigde energie-infrastructuur willen ontwikkelen. ^{(ESRS 2 para 65(a))}Maatschappelijke ontwikkelingen zijn hierin leidend. We zijn daarom op een nieuwe manier gaan samenwerken met verschillende partijen, zoals de overheid, provincies, gemeenten en marktpartijen. Met als doel om in 2030 de infrastructuur te kunnen realiseren in een volgorde die optimaal is voor de maatschappij. Hierdoor kunnen we beter omgaan met netcongestie en zijn we ook beter in staat om toekomstige congestie te voorkomen. ^{(ESRS 2 para 65(a)(b))}Dit samenwerkingsproces leidde tot het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK). In het pMIEK worden ruimtelijke ontwikkelingen met een hoge maatschappelijk prioriteit geselecteerd, samen met de benodigde energie-infrastructuur. Waar nodig krijgen deze investeringen voorrang bij de planning en uitvoering. De prioritering in de pMIEK nemen we mee in de prioritering van het investeringsportfolio bij het opstellen van het Investeringsplan.^{(ESRS S4 15)}

Beleid voor een betrouwbaar energienet

Door onder andere de zwaardere belasting van ons net neemt de kans op omvangrijke onderbrekingen toe. Om dit te voorkomen voert Enexis een adequaat onderhouds- en vervangingsbeleid. We hebben vervangende bedrijfsmiddelen op voorraad (zoals verschillende componenten voor hoog- midden- en laagspanningsstations) om snel in te kunnen zetten bij noodsituaties.^{(ESRS 2 65(a)(b))} We analyseren grote(re) storingen op mogelijke verbeterpunten om onze prestatie op het gebied van betrouwbaarheid te verbeteren en houden regelmatig crisisoefeningen.^{(ESRS S4 15)}

De snelle groei van zonnepanelen op woningen veroorzaakt ook overbelasting van onze laagspanningsnetten (LS), die daardoor vaker uitvallen. We hebben ons beleid hierop aangescherpt. Bij uitval van LS-netten door overbelasting van opwekkers plaatsen we – waar mogelijk – zwaardere LS-zekeringen of middenspannings (MS-)/LS-transformatoren. Als deze oplossingen niet mogelijk zijn, kan de storingsorganisatie ervoor kiezen om de spanning in het LS-net te verhogen. Hierdoor schakelen omvormers bij klanten zichzelf eerder uit, zodat er geen overbelasting ontstaat en het LS-net niet uitvalt.

Contact met onze klanten

Standpunten van klanten wegen we niet direct mee in de keuzes die we als netbeheerder maken.^{(ESRS S4 20)} Investeringen in het net en het aansluiten van klanten baseren we op twee belangrijke uitgangspunten. Enerzijds maken we risicoafwegingen voor de toekomstige belasting van het net en de technische staat van het net, zoals beschreven in onze investeringsplannen. Anderzijds houden we rekening met onze wettelijke verplichtingen, waaronder het aansluiten van klanten en het oplossen van storingen.

Klanten die een vraag, klacht of zorg hebben kunnen dit kenbaar maken aan onze klantenservice. Dat kan via verschillende kanalen: telefoon, e-mail, post, chat of sociale media.^{(ESRS S4 para 25(a)(b))} Een deel van onze grootzakelijke klanten met een aansluiting kan ook contact opnemen met de relatiemanager. Maar bij formele klachten of claims moeten ook deze klanten zich te wenden tot de klantenservice.

Klanten die met een concrete aanvraag voor een aansluiting en/of transportvermogen bij ons terechtkomen, voorzien we van meer specifieke informatie over hun persoonlijke situatie. Valt er een aansluiting met transportvermogen te realiseren, dan bespreken we met de klant binnen welke termijn dit mogelijk is en hoe dit past binnen de planning van de klant.

Informeren over netcongestie

Bij congestie stellen we de klant hiervan op de hoogte. Voor grootverbruikers betekent dit namelijk dat de klant nog niet het gewenste transportvermogen kan krijgen en op de wachtlijst komt. In het geval van congestie kan Enexis vaak geen directe oplossing bieden. Wel hechten we aan duidelijke en transparante communicatie over congestie richting onze klanten. Dat doen we, naast campagnes en berichten in de media, via informatie op onze website. We besteden in onze communicatie aan klanten expliciet aandacht aan de toenemende netcongestie, oplopende aansluittermijnen, de (in)directe impact hiervan voor klanten en de mogelijke alternatieven.^{(ESRS S4 25(a))} Specifiek voor onze grootverbruik klanten hebben we daarnaast een maandelijkse nieuwsbrief rondom netcongestie.

Klantonderzoeken

De effectiviteit van onze communicatie en de eventueel geboden oplossing^{(ESRS S4 para 25 (d))} meten we via verschillende klantonderzoeken. Voor structurele processen bij onder andere Klantenservice en Productie hebben we structurele klanttevredenheidsonderzoeken. Elke klant die een van deze processen doorloopt, zowel consument als zakelijk, nodigen we uit hieraan deel te nemen. Ook via de website en klantportalen voeren we structureel klantonderzoek uit. We gebruiken informatie uit deze onderzoeken voor de verbetering van ons klantcontact, onze processen en onze informatievoorziening. Aanvullend zetten we kwalitatief en kwantitatief klantonderzoek in voor verdieping op specifieke onderwerpen. In 2024 onderzochten we bijvoorbeeld de bewustwording van grootverbruik klanten rondom netcongestie.^{((ESRS S4 25(d) 26)}

Met het klanttevredenheidsonderzoek evalueren we of klanten vertrouwen hebben in ons klachtenmechanisme als een effectief middel om hun zorgen of behoefte kenbaar te maken en oplossingen te vinden.^{(ESRS S4 26)} We evalueren niet in hoeverre onze klanten bekend zijn met onze klachtenkanalen. ^{(ESRS S4 26)}

Maatregelen: toegang tot het net

Om onze negatieve impacts op toegang tot het net te mitigeren richten we ons op:

• uitbreiding van ons netwerk;

• efficiënter gebruik van de beschikbare transportcapaciteit;

• transparante communicatie met onze klanten.

Uitbreiding van ons net

De belangrijkste oplossing voor netcongestie is de uitbreiding van het net. Daar werken we hard aan. We investeren fors in de uitbreiding van onze netcapaciteit. In november 2023 presenteerden we het investeringsplan voor 2024. Het plan laat zien waar we de komende tien jaar aan de slag gaan. Input voor het investeringsplan hebben we opgehaald bij belanghebbenden, zoals provincies, gemeenten en marktpartijen. Voor het eerst zijn geprioriteerde projecten meegenomen die provincies hebben aangedragen via de pMIEK's, zie ook paragraaf ‘Programmeren en prioriteren van netuitbreidingen’. Daarnaast stemmen we de uitbreidingen af met TenneT zodat onze stations gereed zijn op het moment dat TenneT de eigen uitbreidingen heeft afgerond en we direct klanten van transportvermogen kunnen voorzien.^{(ESRS S4 30;32(a)(b)(c))}

In totaal geven we tussen 2024 en 2026 ruim € 3 miljard uit aan de uitbreiding van onze elektriciteitsnetten.^{(MDRA-A ESRS 2 para 69(b)} Daarnaast investeren we in de komende tien jaar nog bijna 2 miljard euro in de uitbreiding van de HS/MS stations.^{((ESRS 2 MDR-A 68(a)(b)(c)(d)+ ESRS 2 MDR-A69(c)+ MDR-A ESRS 2 AR23)} Hiervoor breiden we alle ruim 125 HS/MS stations van Enexis uit en bouwen we tientallen nieuwe HS/MS-stations.^{(ESRS S4 para 31(a)(b);37)(ESRS 2, MDR-A para 68)} De significante uitgaven die nodig zijn voor uitbreiding van ons net zullen tot uiting komen in 'noot 12 Materiële vaste activa' en 'noot 6 Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten' van de geconsolideerde jaarrekening. ^{(ESRS E2 MDR-A par 69b)}

Planmatige uitbreiding

Voor een snellere uitbreiding van ons net nemen we ook maatregelen om de productie op te schalen. We richten productiestraten in voor de planmatige uitbreiding van onze LS- en MS-netten, leiden gezamenlijk met aannemers personeel op, versnellen grondzaken, zetten aannemerscapaciteit anders in, automatiseren het productieproces en ontwikkelen innovatieve oplossingen.^{(ESRS S4 para 31(c))}

Efficiënter gebruik transportcapaciteit

We spannen ons in voor een zo efficiënt mogelijk gebruik van het huidige netwerk. Dit geldt zowel voor de invoeding als voor de afname van elektriciteit.

Ten eerste doen we dit door bestaande grootverbruik klanten te benaderen in het kader van congestiemanagement. We vragen hen om hun verbruik flexibel in te zetten en het net op piekmomenten minder te belasten. Hiervoor sluiten we specifieke contracten met deze klanten en ontvangen zij een vergoeding. In gebieden waar voldoende bestaande klanten bereid zijn hun verbruik flexibel in te zetten, kunnen we extra kleinverbruik en grootverbruik klanten aansluiten.^{(ESRS 2 MDR-A 68(a); ESRS S4 para 31(b);37)} Tot nog toe blijken onvoldoende bestaande klanten bereid om hun verbruik flexibel in te zetten. We blijven onderzoeken hoe we congestiemanagement aantrekkelijker en makkelijker kunnen maken voor grootverbruik klanten.^{(ESRS 2 MDR-A 68(a)}

Ten tweede bieden we klanten alternatieve (flex)producten zoals ZonBalans en Blokstroom. Hiermee kunnen nieuwe grootverbruik klanten buiten de pieken gebruik maken van het net. Voor ZonBalans en Blokstroom geldt dat ze beperkt beschikbaar zijn. We hebben deze twee producten uitgerold en bieden ze gericht aan klanten op de wachtlijst aan. Voor veel klanten blijkt de propositie beperkt aan te sluiten bij de behoefte. We ontwikkelen daarom, binnen de technische beperkingen, nieuwe flexproducten voor proposities die beter aansluiten bij de behoeften van onze klanten.^{(ESRS 2 MDR-A 68(c)(d)(e)); ESRS S4 para 31(a)}

Transparant communiceren met klanten

Om het bewustzijn van klanten over de potentiële impact van het volle elektriciteitsnet te vergroten, is transparante communicatie belangrijk. In 2024 lanceerden we campagnes voor zowel kleinverbruikers als grootverbruikers.^{(ESRS 2 MDR-A 68(a)} Met de campagne "Vol Energie" nemen we kleinverbruikers mee in de uitdagingen op het elektriciteitsnet. De campagne ‘Mijn stroomnet, jouw stroomnet’ voor grootverbruikers is gelanceerd in oktober 2024. Deze campagne draait om de vragen: Wat doet Enexis om netcongestie aan te pakken? Wat kunnen bedrijven zelf doen, en wat kunnen we sámen doen?^{(ESRS 2 MDR-A 68(b)(c)} Beide campagnes worden verder ontwikkeld aan de hand van bereik en klantfeedback.

We willen klanten zo helder mogelijk informeren over ontwikkelingen, wachtlijsten en mogelijkheden. Samen met Netbeheer Nederland, TenneT en de andere regionale netbeheerders zijn er online landelijke capaciteitskaarten beschikbaar gesteld. In 2023 introduceerde Enexis al vergelijkbare kaarten, maar deze zijn nu vervangen door de nieuwe capaciteitskaarten van Netbeheer Nederland. Deze kaarten geven inzicht in de aanwezige en benodigde transportcapaciteit, het aantal aanvragen en vermogen op de wachtlijst en de geplande netuitbreidingen. De capaciteitskaarten zijn hier in te zien. 

Naast de landelijke capaciteitskaarten informeren we grootverbruik klanten via een maandelijkse update over netcongestie. De update gaat onder andere over nieuwe knelpunten, congestieonderzoeken en vrijgaves van vermogen. Elk kwartaal krijgen ook alle zakelijke klanten die zich hiervoor hebben aangemeld een nieuwsbrief. Daarnaast informeerden we grootverbruik klanten in 2024 tijdens speciale klantdagen waarop zij vragen konden stellen. Ook informeren we hen via werkgevers- en brancheorganisaties.

Maatregelen: betrouwbaar energienet

Om de potentiële negatieve impact van omvangrijke en frequente onderbrekingen in de energievoorziening te voorkomen en de positieve impact van een betrouwbaar energienet te maximaliseren, zetten we eveneens in op uitbreiding van ons netwerk en efficiënter gebruik van het huidige netwerk (zie de paragrafen 'Uitbreiding van ons net' en 'Efficiënter gebruik transportcapaciteit'). Daarnaast voeren we een effectief onderhoudsbeleid.

Onderhoud aan het net

Naast de uitbreiding van ons net blijven we investeren in het onderhoud en de betrouwbaarheid van bestaande netten. Dit omvat de vervangingen van verouderde onderdelen, regulier onderhoud om storingen te voorkomen, en het snel en effectief oplossen van storingen. Zo zijn er tot en met 2030 nog omvangrijke vervangingsprogramma’s om de veiligheid van het gasnet te waarborgen. Ook binnen het elektriciteitsnet worden regelmatig onderdelen vervangen om de veiligheid en betrouwbaarheid te waarborgen.^{(MDR-A ESRS 2 68(a))} De tabel hieronder toont het totaal aan investeringen voor de uitbreiding en instandhouding die Enexis de komende drie jaar verwacht uit te voeren:

Naast de mogelijke investeringen toont de tabel ook de gevraagde investeringen waar onvoldoende uitvoeringscapaciteit voor beschikbaar is. Uit de tabel blijkt dat de benodigde investeringen voor instandhouding van het bestaande net allemaal uitgevoerd kunnen worden, maar die voor netuitbreiding helaas niet. Congestiemanagement en andere vormen van flexibiliteit kunnen helpen om een deel van de klantvraag alsnog in te vullen (zie ook paragraaf ‘Efficiënter gebruik transportcapaciteit’).

Aan de hand van KPI's monitoren we de effectiviteit van bovengenoemde maatregelen voor toegang tot het net en betrouwbaar energienet. Zie hiervoor de volgende paragraaf over de maatstaven en doelen.^{(ESRS S4 31(d))}