Meten van duurzaamheidsdoelen materiaalgebruik en circulaire economie

Meten instroom

Voor het meten van onze instroomdoelen gebruiken we het circulariteitsmodel. Dat laat de hoeveelheid nieuwe grondstoffen in een product zien. Ook vragen we bij de leveranciers van laagspanningskabels (LS), middenspanningskabels (MS), gasbuizen en distributietransformatoren de grondstoffenpaspoorten op. Kunnen zij die nog niet leveren, dan baseren we ons voor de samenstelling en het gewicht van componenten op de kennis van onze specialisten op het gebied van componenten. De materialen kwalificeren we als niet gerecycled als we geen grondstoffenpaspoort hebben ontvangen, ook al is het aannemelijk dat er wel gerecycled materiaal gebruikt is.   (E5 32, MDR-T 77a)

Primaire grondstoffen per eenheid product:

Eenheid

Basisjaar 2014

Realisatie 2024 in absolute aantallen

Realisatie 2024 in percentage t.o.v. 2014

Doelstelling 2030

Doelstelling t.o.v. 2014

Transformator

kg/ kVA

3,62

3,35

-7%

1,81

-50%

LS-Kabel

kg/m

2,31

2,29

-1%

1,16

-50%

MS-kabel

kg/m

3,31

3,48

5%

1,66

-50%

Gasbuis

kg/m

1,02

1,29

26%

0,51

-50%

(MDR-T 75c, MDR-T TV25, MDR-T 80 d,e, j)

In 2024 bereikten we voor twee componenten een reductie van de hoeveelheid primaire grondstoffen per eenheid product van respectievelijk 7% (transformatoren) en 1% (LS-kabels) ten opzichte van 2014. Voor de andere componenten zien we een stijging van de hoeveelheid materiaal per eenheid product. Dit wordt verklaard door de noodzaak om te standaardiseren (we bestellen minder kleine uitzonderingskabels) om voortgang in bouwen te garanderen, gasbuizen worden vervangen door leidingen gemaakt van PE en PVC, welke volgens de norm uit 100% primair materiaal moeten worden gemaakt, en krapte op de markt waardoor we niet in de gelegenheid waren eisen te stellen aan de samenstelling van de kabels die we bestelden. Daarmee liggen we nog niet op koers richting onze doelstelling van 2030. (MDR-T 79c, 80j)

Op basis van de gegevens uit het circulariteitsmodel, rapporteren we per component de materiaalsamenstelling en het percentage gerecycled materiaal dat is gebruikt. Dit leidt tot onderstaande tabel van LS-kabels , MS-kabels, gasbuizen en distributietransformatoren: (E5-4, para 30)

Materiaalsoort

Materiaal gebruikt in de Component(en):

kg instroom

Primair materiaal in %

Secundair materiaal in %

Koper

LS-kabels, MS-kabels, Gasbuizen, Trafo's

3.182.443

84,2%

15,8%

Rubber

LS-kabels, MS-kabels

1.105.106

100,0%

0,0%

PVC

LS-kabels, Gasbuizen

2.662.644

96,5%

3,5%

Aluminium

LS-kabels, MS-kabels

9.671.205

95,7%

4,3%

PE

MS-kabels, Gasbuizen

4.621.457

99,4%

0,6%

XLPE

MS-kabels

1.544.412

99,5%

0,5%

Staal

Gasbuizen, Trafo's

432.700

90,8%

9,2%

Olie

Trafo's

658.025

100,0%

0,0%

Trafostaal

Trafo's

2.036.359

84,5%

15,5%

Totale hoeveelheid

25.914.351

(E5-4, para 30, para 31 a,c,)

Naast koper en aluminium bevatten onze componenten waarschijnlijk ook andere kritieke materialen en zeldzame aardmetalen. Zo weten we dat bij de winning van ijzererts verontreinigingen kunnen voorkomen, waardoor het kan gebeuren dat silicium (≤ 0,4%) en titanium (≤ 0,04%) voorkomen in onze gasbuizen. In zeer geringe mate kunnen in stalen buizen ook nikkel (≤ 0,5%) en niobium (≤ 0,06%) aanwezig zijn.

Onze transformatoren bevatten naast koper en aluminium ook silicium metaal. Onze MS- en LS-kabels bevatten de kritieke materialen koper en aluminium.  (E5-4, para 30)

Meten uitstroom 

Verspilling vindt plaats als we meer inkopen dan nodig is, inefficiënt omgaan met materialen, afval niet optimaal scheiden en materiaal onnodig afval wordt. Vooralsnog kunnen we de mate van verspilling alleen meten waar het afval betreft (zie later dit hoofdstuk). Verspilling is nooit helemaal te voorkomen; er zijn bijvoorbeeld altijd snijverliezen en kleine kabellengtes die niet meer bruikbaar zijn.   

Herinzet zien we als onderdeel van materiaaluitstroom, ook al vindt het in de praktijk plaats in onze eigen operatie en vloeien materialen en componenten daar ook in terug. We zien herinzet als uitstroom, omdat we materialen en componenten pas op herinzetbaarheid kunnen beoordelen als ze uit de operatie stromen. We kunnen dit (nog) niet vooraf, in de instroomfase, voorspellen.

Sinds 2017 monitoren we de inkoopwaarde die we door herinzet vermijden. Dit is een entiteitspecifiek meetpunt dat gekoppeld is aan de IRO herinzet. Daarom is dit meetpunt opgenomen in deze duurzaamheidsverklaring. Dankzij herinzet besparen we steeds meer geld, doordat het aantal componenten en onderdelen dat we hergebruiken toeneemt én doordat nieuwe componenten duurder zijn geworden.

De vermeden inkoopwaarde wordt berekend door van het component of onderdeel dat wordt heringezet, de vervangingswaarde vast te stellen. Door herinzet besparen we de kosten voor een nieuw component of onderdeel. De kosten die we maken om het product herbruikbaar te maken brengen we in mindering op de vervangingswaarde. 

Herinzet vermeden inkoopwaarde (in € mln)

 (ESRS 2, MDR-M 75, MDR-T 79a, c, d)

We verwachten dat de vermeden inkoopwaarde de komende jaren verder groeit. En dat we meer gaan besparen door minder nieuwe materialen te hoeven inkopen. Wat de financiële voordelen in de toekomst precies zijn, kunnen we niet goed aangeven, omdat niet voorspelbaar is hoeveel componenten en elementen uitstromen en geschikt zijn voor herinzet. (E5-6, 43) 

Afval

We gaan zo zorgvuldig mogelijk om met grondstoffen die uit onze processen komen. De totale hoeveelheid afval bedroeg in 2024 in totaal 22,1 miljoen kilogram. Deze leverden we in 92 afvalstromen aan. Deze informatie wordt geleverd door het bedrijf dat onze reststromen inzamelt, ophaalt en verwerkt.  (ESRS 2 MDR-M 77a, b, E5-40)

2024

2023

Afval in kg.

Regulier afval

Gevaarlijk afval

Regulier afval

Gevaarlijk afval

Totale hoeveelheid afval

22.133.086

22.922.386

Waarvan gevaarlijk afval

1.036.029

1.379.946

Grond gekwalificeerd als gevaarlijk afval

8.600.280

4.634.570

Afval met verwerking voor nieuwe nuttige toepassing

Waarvan voorbereiding voor hergebruik

-

-

-

-

Waarvan recycling

11.167.281

9.438.457

15.687.346

5.853.375

Waarvan andere nuttige toepassingen (totaal van biomassa vergisting en composteren)

59.804

-

43.687

Afval naar verwijdering

Waarvan verbranding

1.269.692

35.726

1.174.357

34.776

Waarvan storten

-

162.125

-

126.365

Waarvan andere vormen van verwijdering

-

-

-

-

Totale hoeveelheid niet gerecycled afval

1.329.496

197.851

1.218.044

161.141

(E5-5, 37 a-d, 39, ESRS 2 MDR-M 75, MDR-T 79c)  

Classificatie afvalstoffen

Gevaarlijk afval bevat stoffen die gevaarlijk (kunnen) zijn voor de gezondheid van mensen of het milieu. Welke afvalstoffen als gevaarlijk worden aangemerkt, is bepaald door de Europese afvalstoffenlijst (Eural). 

Producten in afvalstromen specifiek voor ons als netbeheerder:

Afvalstroom

Aanwezige materialen

Kabels 

Koper, aluminium, PVC, Rubber, PE

Gasbuizen 

PE, Koper, PVC, staal

Distributie- en vermogenstransformatoren 

Staal, Olie, Koper, Trafostaal

(E5-5, 38 a,b) 

Sporadisch voeren we radioactief afval af. Dit kan voorkomen bij de uitstroom van vermogenstransformatoren. (E5-5 39)