Enexis bouwde in 2024 veel netcapaciteit, de betrouwbaarheid van ons net bleef hoog, we sloten een groot aantal flexcontracten met grootzakelijke klanten en interesseerden veel nieuwe collega’s voor een baan bij ons bedrijf. Mooie resultaten en tóch is het niet genoeg. We zien dat de energietransitie meer van ons blijft vragen en dat onze klanten nog te weinig merken van onze inspanningen.
De realiteit is dat de vraag van bedrijven en huishoudens naar elektriciteit opnieuw sneller is gestegen dan we kunnen bijbouwen. Net als in 2023. Onze wachtlijsten werden langer, in plaats van korter. Daarom scherpten we de uitvoering van onze strategie aan, zodat we ons stroomnet met nog meer snelheid kunnen uitbreiden en verzwaren. De energietransitie vraagt ook van ons dat we onze rol verbreden: van netbeheerder met een smalle taak naar een organisatie die ook het toekomstbestendige energiesysteem mede-ontwerpt en met partners bouwt.
Als netbeheerder adviseren we partners over een toekomstbestendig energiesysteem, zoals het ministerie van Klimaat en Groene Groei, provincies, gemeenten en toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM). We maken voor hen inzichtelijk wat de gevolgen van bepaalde keuzes zijn. Ook agenderen we bijvoorbeeld hoe naast groene stroom duurzame moleculen en collectieve warmte cruciaal zijn voor de energietransitie. De samenwerking met die verschillende stakeholders verloopt steeds beter. We houden het doel van een CO2-vrij en onafhankelijk energiesysteem in 2050 voor ogen. Zo nu en dan botsen de belangen, maar dat is niet meer dan logisch. Het bepalen van de koers van de energietransitie is een complex samenspel. Maar dankzij onder meer wijk- en provincievisies hebben zowel Enexis als gemeenten en provincies profijt van de samenwerking.
Hardnekkige bottlenecks
Onze grootste opgave in 2024 en de komende jaren: bouwen, bouwen, bouwen. In 2024 gaven we conform ons plan € 1,5 miljard uit om ons net te verzwaren en uit te breiden. Ons grootste werkpakket ooit. Om meer vaart te maken, spannen we ons tot het uiterste in om hardnekkige bottlenecks op te lossen. Zoals het tekort aan technische vakmensen. Hoewel we het afgelopen jaar meer technisch medewerkers konden aantrekken dan we hadden verwacht, kampen we nog altijd met een tekort. Dat betekent dat we alles op alles zetten om een aantrekkelijke werkgever te zijn en te blijven, bijvoorbeeld met goede arbeidsvoorwaarden, ontwikkelmogelijkheden en een prettige werkomgeving.
Ook de verwerving van de vereiste gronden en vergunningen om ons net uit te breiden en te verzwaren, gaat te langzaam. We hebben de komende jaren veel extra grond nodig, maar vooralsnog zitten bestemmingsplannen en vergunningentrajecten ons daarbij te vaak in de weg. Hierover zijn we in nauw overleg met gemeenten en provincies. Ook in Den Haag hebben we deze problemen aangekaart.
Vruchten plukken
Enthousiast zijn we over de zaadjes die we eerder hebben geplant en in 2024 tot wasdom kwamen. Een voorbeeld daarvan is de buurtaanpak. Na de eerste ervaringen met de buurtaanpak in 2023 hebben we ook het project Proactief Investeren in Laagspanning (PILS) opgeschaald, waarbij we de laagspanningsnetten in een wijk in één keer verzwaren. We werken hierbij intensief samen met gemeenten, en met aannemers aan wie we een steeds groter werkpakket uitbesteden. Samen realiseren we de transformatorhuisjes in wijken om de groeiende behoefte aan elektriciteit te kunnen opvangen.
In 2025 gaan we de buurtaanpak vaker toepassen, implementeren we meer ideeën voor het uitbesteden van grote werkpakketten en een breder palet aan flexoplossingen. We bedenken en ontwikkelen doorlopend nieuwe oplossingen voor de bestaande problemen. Zo zijn we enthousiast over de ontwikkeling van de buigtool waarmee we steeds dikkere kabels makkelijker kunnen buigen: goed voor de ergonomie en het welzijn van de monteurs en het kan het werk versnellen. Ander voorbeeld zijn de nieuwe contractvormen voor bedrijven om flexibel energieverbruik te faciliteren.
De inzet van Artificial Intelligence stelt ons in staat het werk effectiever en efficiënter te doen. Zo detecteren we met AI bijvoorbeeld onveilige situaties in het net en weten we beter wat de staat van onze assets is. De Enexis-medewerkers nemen we zo goed mogelijk mee in de kansen en verantwoord gebruik van AI.
Maatschappelijk relevante aanvragen
Wat merken onze klanten van al het werk dat wij verzetten? Helaas nog te weinig. De realiteit is dat we de netschaarste op korte termijn niet kunnen oplossen. Onze werkzaamheden kosten tijd en ook het hoogspanningsnet moet worden uitgebreid door TenneT. Voorlopig hebben we nog onvoldoende netcapaciteit om de wachtrijen weg te werken. Ook huishoudens kunnen hier in de nabije toekomst mee te maken krijgen, bijvoorbeeld als ze een verzwaring van hun aansluiting willen voor een warmtepomp of een laadpaal. We snappen dat dit frustrerend is. Transparantie staat voor ons en de andere netbeheerders voorop. Door middel van bijvoorbeeld de capaciteitskaart (new window) geven we inzicht in de lokale netcongestie.
We zijn daarom blij dat er sinds 2024 twee belangrijke instrumenten zijn waarmee we maatschappelijk relevante organisaties hoger op de wachtlijst kunnen plaatsen. Met het Prioriteringskader van de ACM kunnen we scholen, ziekenhuizen en andere maatschappelijke projecten voorrang geven. Via het provinciale Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMiek) en provinciale energievisies komt er duidelijkheid welke grote projecten als eerste aan de beurt komen. Dit doen we op basis van de prioriteiten die we samen met de provincie hebben gesteld.
Datagebruik en gedragsverandering
Het elektriciteitsnet verzwaren is een immense opgave en een van de grootste verbouwingen van Nederland in decennia. Maar er is meer nodig. Om netschaarste te bestrijden, is het ook belangrijk dat bedrijven en huishoudens zo slim mogelijk omgaan met energie. We plaatsen sensoren, zodat we hen met realtime informatie inzicht kunnen geven in de netcapaciteit. Dankzij die data kunnen we energieverbruik meer gaan sturen: we willen onze klanten zo goed mogelijk op weg helpen en grip geven op hun energierekening en zo het elektriciteitsnet beter benutten. Vergelijk het met de matrixborden op de snelweg om file te voorkomen, of met de Van A naar Beter-app die reizigers inzicht geeft in obstakels onderweg. Meer gebruikmaken van data is een veelbelovende oplossingsrichting die echter ook risico’s met zich meebrengt op het vlak van cyberveiligheid. Dat heeft onze volle aandacht.
Een andere manier om de netcapaciteit beter te benutten, is door flexcontracten af te sluiten. Willen we het net beter benutten, dan hebben we de medewerking van grootverbruikers van elektriciteit heel hard nodig. We hebben in 2024 de eerste ervaringen opgedaan met onder andere BlokStroom, het Capaciteitsbeperkingscontract en de Groepstransportovereenkomst. Tot nu toe waren de flexcontracten maatwerk. We standaardiseren deze nu om meer snelheid te maken. Door duidelijker te zijn over de noodzaak ervan willen we in 2025 meer grootverbruikers verleiden om voor zo’n flexcontract te kiezen. Zo dragen ze eraan bij dat de capaciteit op het net zo goed mogelijk wordt benut, voor zichzelf én voor andere klanten. In 2025 richten we ook onze IT-systemen in voor een verdere opschaling van het aantal flexcontracten.
Veiligheid en storingen
Om zoveel mogelijk capaciteit te creëren, belasten we ons netwerk maximaal. Hiermee helpen we zoveel mogelijk klanten aan een (zwaardere) aansluiting, maar vragen we ook het uiterste van onze assets. Helaas kunnen we niet voorkomen dat hierdoor meer storingen ontstaan. Ons net is voor 99,99% van de tijd betrouwbaar. Wel zagen we in 2024 het aantal storingsminuten oplopen naar 22,5 minuten, onder meer door zwaardere belasting van onze netten. In 2023 was dat nog 17,9 minuten. Desondanks blijft de betrouwbaarheid van ons net zeer hoog. We zijn ons ervan bewust dat de leveringsbetrouwbaarheid cruciaal is voor de dagelijkse continuïteit van onze maatschappij, het hoog houden daarvan is voor ons van wezenlijk belang.
Veilig werken staat bij ons op nummer 1, zowel voor medewerkers als voor omstanders en omwonenden. Elk incident is er één te veel. Eind 2024 zijn we gestegen naar trede 4 op de Safety Culture Ladder voor ons bedrijfsonderdeel Operations. We zijn trots op deze volgende stap. Tegelijkertijd maken we ons zorgen. We hadden in 2024 meer ernstige incidenten en het veiligheidscijfer LTIF is verslechterd ten opzichte van vorig jaar (1,1 tegenover 0,6 in 2023). Het cijfer ligt voor Enexis rond onze doelstelling en voor de aannemerij boven de doelstelling. We kunnen dus niet op onze lauweren rusten maar gaan door om de veiligheid te verbeteren, bij onszelf én onze aannemers: we willen iedereen een veilige werkomgeving bieden. Niet alleen fysiek maar ook sociaal én op het gebied van cybersecurity.
Financierbaarheid en betaalbaarheid
Enexis is financieel gezond, maar is door de groeiende investeringsopgave structureel kastroom negatief. Afgelopen jaar gaven we circa € 1,5 miljoen per dag meer uit aan de energietransitie dan we via de tarieven ontvingen. Net als in de afgelopen jaren en naar verwachting ook de komende jaren. Hierdoor verslechtert onze financiële positie. Om te kunnen blijven investeren, gaven we afgelopen jaar succesvol onze vierde groene obligatie uit. Hiermee hebben we opnieuw een brede groep van duurzame investeerders aan ons kunnen binden. Onze financiële stabiliteit en kredietwaardigheid bewaken we zo goed mogelijk. We waarderen de steun die we hierbij krijgen van onze aandeelhouders. Die is belangrijk om voldoende geld te kunnen blijven lenen voor onze investeringen.
In 2024 realiseerden we een nettowinst van € 254 miljoen. Vergeleken met 2023 betekent dit een winstijging van € 182 miljoen. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van gestegen omzet door tariefstijgingen. In 2024 zijn de tarieven die Enexis bij haar klanten in rekening mag brengen beter in balans met de kosten dan in 2023.
We zetten ons in om maatschappelijk optimale keuzes te stimuleren, zoals gebruik van groen gas, zodat we onnodige investeringen in ons elektriciteitsnetwerk kunnen voorkomen. Ook beperken we onze eigen kosten zoveel mogelijk, bijvoorbeeld door werkzaamheden te digitaliseren. Daarnaast zijn we in gesprek met de ACM over de reguleringsmethode die bepaalt hoeveel we kunnen investeren om ons werk goed te kunnen uitvoeren. Het maatschappelijk draagvlak voor de energietransitie komt onder druk te staan als energietarieven te veel stijgen. In 2024 zijn de tarieven gestegen, en ook 2025 is dat weer het geval. De betaalbaarheid van de energietransitie is een grote zorg van ons. Daarom hebben we als sector aan de ACM een voorstel gedaan voor een ander tariefmodel dat klanten stimuleert om het net zoveel mogelijk te gebruiken als er veel capaciteit is.
Duurzaamheidsverklaring
In dit jaarverslag heeft Enexis voor het eerst een Duurzaamheidsverklaring volgens de CSRD-richtlijnen opgenomen. De totstandkoming was een intensief en organisatiebreed project waarmee we vooruitlopen op de implementatie van de CSRD in de Nederlandse wet- en regelgeving. Daar hebben we bewust voor gekozen. De Duurzaamheidsverklaring helpt de organisatie om haar duurzame impact inzichtelijk te maken en in de toekomst te verbeteren. Het helpt Enexis ook om de duurzaamheidsdoelen scherper te definiëren en om in de toekomst transparant te rapporteren over de realisatie daarvan. Verder verwachten we dat de verklaring onze stakeholders ondersteunt bij het nemen van afgewogen beslissingen. Dit jaar zetten we een eerste grote stap, in de komende jaren willen we de kwaliteit en inhoud verder verbeteren.
Blijven doorbouwen
Tot slot een optimistische blik vooruit. We weten dat er nog grote stappen nodig zijn, en we zoeken continu hoe het beter, slimmer en sneller kan. Een constructieve relatie met onze aandeelhouders en de medezeggenschap is daarbij van grote waarde, net als de samenwerking met andere netbeheerders en Netbeheer Nederland. Alleen door samen te werken, kunnen we een toekomstbestendig energiesysteem realiseren.
We geven hier graag een groot compliment aan al onze collega’s en samenwerkingspartners die elke dag met zoveel energie en passie bijdragen. Met hun inspanningen maken zij het verschil. Ziet u onze busjes rijden of onze mensen aan het werk? Weet dan: wij bouwen verder aan een toekomstbestendig, betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem, voor iedereen.
Raad van bestuur Enexis Holding N.V.
Rutger van der Leeuw
Mariëlle Vogt
Han Slootweg
Jeroen Sanders